Haspengouw.TV – online luisterspel

Haspengouw.TV

realiseert reportages, reeksen, documentaires. Naar aanleiding van Erfgoeddag 2021 wijkt Haspengouw.TV daarvan af en zorgt het publiek zélf voor de imaginaire beelden, creëert elke bezoeker een eigen ‘verbeelding’.

Haspengouwse verhalen – luisterspelen (haspengouw.tv)

De voorstelling is een mix van sagen, sprookjes en legenden die in vroegere tijden in Haspengouw de ronde deden.

Twee bronnen zijn daarbij gebruikt: de Volksverhalenbank van het Limburgs Volkskundig Genootschap en een bundel met verhalen die tijdens de mobilisatie aan het begin van WO2 gepubliceerd werden in een Loons soldatenblaadje.

Onder de mobilisatie 1939-1940 gaf de toenmalig kapelaan van het gasthuis van Borgloon, C. Ooms, een soldatenblaadje uit. Het was bedoeld als binding voor de recruten met hun thuis. Maar het geestelijk woordje en de enkele berichten die het vermelden waard waren, boden amper stof om een paar bladzijden te vullen. Daar moest iets bijkomen. Zo kwam het dat Jan -Djang – Smets (°1884), vriend van de kapelaan en schrijver van de werkliedenbond, met potlood begon op te schrijven wat hij aan “overgeleverde” vertellingen wist. Zijn bijdragen werden gepubliceerd onder het pseudoniem Lamme.

Die oorspronkelijke verhalen zijn herwerkt (*) tot een luisterspel van ongeveer 50 minuten. Voor de realisatie kreeg vzw Haspengouw.tv ondersteuning op Vlaams niveau, binnen het kader van het noodfonds cultuur.

De verhalen:

Vertelling van de rode koe: Broer en zus lichten boer Suske op, door hem te doen geloven dat de koe die hij naar de markt brengt behekst is.
Kind van de molenaar: De bezetting van een Haspengouwse stad door een grote bandietenbende is zwaar voor de inwoners, tot de dochter van de molenaar de hele meute de stad uit jaagt.
De motmannen: Een oude mottetoren voedt de geruchten en de fantasie. In die mate zelfs dat besloten wordt hem af te breken om de rust te doen weerkeren en het bijgeloof een halt toe te roepen.
Het sprookje van de blinde en de dieren: Door een gesprek tussen een vos, een beer en een wolf op te vangen verneemt blinde Jef hoe hij weer kan zien. Het lukt en hij wil nu ook de blinde dochter van de koning opnieuw laten zien.
Kromme Hans en scheve Toon en het heksenfeest: Twee broers zijn moeders mooiste niet, maar Hans is altijd optimist terwijl zijn broer Toon altijd vol zelfbeklag rondloopt. Tot op een dag Hans uitgenodigd wordt op een heksenfeest en hij als beloning van al zijn kwalen verlost wordt. Tot grote nijd van zijn broer Toon.
De smid en het alvervrouwtje: Een smid trekt de wijde wereld in op zoek naar een beter leven. Onderweg maakt hij kennis met een mandenvlechter en een koordenmaker. Op een dag wordt hun hulp ingeroepen door een alvervrouwtje en moeten de drie de handen uit de mouwen steken om een driekoppige draak te verslaan.
De bokkenrijders: Twee bokkenrijders vliegen op hun bok naar een geheime bijeenkomst maar één van hen tuimelt op ongelukkige wijze naar beneden. Zal hij terug thuis geraken?

(*)

Ter informatie

De oorspronkelijke verhalen werden in min of meerdere mate herwerkt en wel om verschillende redenen:

Minder stigmatiserend voor lichamelijke beperkingen. Vroeger gingen verhalen meestal over de lamme, de goedgelovige, de blinde, de bultenaar… Aan die authenticiteit kan/wil je niet altijd raken maar er werd gepoogd om er met een inclusievere blik naar te kijken.
Grotere rol aan vrouwen toebedeeld. De meeste rollen waren voorbehouden voor mannen, vrouwen aan de haard maakten niet zo veel mee en luisterden ademloos naar de verhalen vol met mannelijke stoerheid 🙂
Locaties zijn deels gewijzigd, meer gespreid over Haspengouw. Veel verhalen werden overigens niet enkel in één bepaalde stad/dorp verteld.
Karakters werden waar nodig wat meer uitgewerkt omdat het oorspronkelijke verhaal/sage/legende (of wat er tenminste nog van overbleef) soms erg summier was.