Inventariseren in de Sint-Mauritiuskerk (Bilzen)
Momenteel inventariseert Erfgoed Haspengouw met enkele vrijwilligers van de kerkfabriek Sint-Mauritiuskerk in Bilzen het religieus cultureel erfgoed. De laatste keer dat dit gebeurde dateert namelijk van voor de laatste restauratie in 1994 waarna de kerk volledig voorzien werd van nieuwe beschilderingen en het interieur heringericht werd. Een nieuwe inventarisronde is dus nodig.
De driebeukige neogotische kerk met gotisch koor en westtoren is volledig opgetrokken in mergelsteen en is een van de zeldzame hallenkerken in onze streek. De oudste kerk op deze plaats was een houten zaalkerkje uit de 8ste of 9de eeuw. Archeologisch onderzoek bracht ook resten van de romaanse kerk uit de 12de eeuw aan het licht. In de 15e eeuw wordt de gotische kerk gebouwd, waarvan alleen het koor bewaard bleef. De kerk wordt in 1636 door de Kroaten van Jan van Weert afgebrand en in 1654 geplunderd door Lorreinse troepen. Begin 19de eeuw is de kerk bouwvallig en wordt in 1845 in neogotische stijl verbouwd en gerestaureerd. In 1904 wordt de grondslag gelegd voor de huidige kerk die in 1994 een laatste keer gerestaureerd wordt. Opmerkelijk is modern schilderwerk in combinatie met het rijke neogotische koloriet van de glasramen.
Vanaf eind 16de eeuw werden diverse leden van de familie Von Bocholtz in de kerk begraven. Deze graven werden samengevoegd onder een grote grafsteen, die door landcommandeur Edmond Godfried van Bocholtz van de Duitse Orde werd bekostigd. Diezelfde landcommandeur schonk een nieuw hoogaltaar, een preekstoel en biechtstoel die allen in de 19de eeuw verloren zijn gegaan. Het schilderij van het hoogaltaar werd bewaard en is tegenwoordig – samen met de grafsteen – te bezichtigen in de vroegere doopkapel van de kerk. Het betreft een 17de-eeuws schilderij van de heilige Domenicus, die van Maria een rozenkrans ontvangt en deze vervolgens aanreikt aan de landcommandeur.
In het rijke interieur zijn tevens meerdere 17de-eeuwse objecten terug te vinden waaronder de barokke schilderijen van Christus die de sleutels aan Petrus geeft (2de helft 17de eeuw), het Doopsel van Christus (1661-1665) en de Keizerspenning (2de helft 17de eeuw). Een van de merkwaardige beeldhouwwerken is een laatgotische Sint-Anna-ten-Drieën in gepolychromeerd hout (ca. 1520), opgesteld in een van de kapellen aan de ingang van de kerk. Hier recht tegenover – in de tweede zijkapel van de ingang – staan vier prachtige reliekhouders tentoon, waaronder een buste met reliekhouder van Sint-Mauritius, eveneens allemaal daterend uit de 17de en 18de eeuw.
Tijdens het inventariseren en de rondgang worden alle objecten grondig nagekeken op de fysieke toestand, wordt alles nauwkeurig opgemeten en beschreven. Erfgoed Haspengouw kan hiervoor rekenen op de toegewijde hulp van de vrijwilligers van de kerkfabriek.
