‘Altijd op weg’ in Munsterbilzen

Opening belevingscentrum ‘Altijd op weg’ over leven en werk van Zusters in Munsterbilzen

18 september 1895! Op die dag, nu goed 126 jaar geleden, kwamen vier zusters van de Franse congregatie ‘Zusters van Sint-Jozef’ vanuit het moederklooster in het verre Clermont-Ferrand toe in Munsterbilzen. Ze kwamen met één duidelijke missie: onderwijs en geestelijke gezondheidszorg verstrekken. Amper 12 dagen na hun aankomst hadden twee van de vier zusters al een katholieke lagere meisjesschool opgestart. De twee andere zusters legden de basis voor de opvang en de behandeling van geesteszieke patiënten. Later deden de zusters in de ‘Tuin van Limburg’ zoals Munster destijds en vandaag nog altijd genoemd wordt ook parochiaal werk. Over de congregatie, de spiritualiteit, het kloosterleven van de zusters en hun engagement in hun nieuwe thuis hebben de zogenaamde Tochtgenoten een modern en interactief museum ingericht: Altijd op weg! De titel verwijst naar de verspreiding van de kloosterorde wereldwijd. Of met de symbolische duiding: van een mosterdzaadje tot een levensvatbare boom. Vanaf begin november dit jaar kan je op de site van het vroegere Stift (abdij) – al 126 jaar een psychiatrisch centrum dat vandaag Medisch Centrum Sint- Jozef heet –  met al je zintuigen ervaren.

De erfenis

Het is geen klassiek museum met kasten waarin achter vitrines oude documenten en voorwerpen uitgestald liggen en staan. Integendeel, het is een eigentijdse opstelling die de bezoekers een unieke inkijk geven in het leven en werk of Ora et Labora (bidden en werken) en het altijd onderweg zijn van de zusters. “Het is een belevingscentrum”, licht Ghislain Verherle toe, één van de Tochtgenoten die vandaag met leken en zusters de spiritualiteit en het gedachtegoed van Père Medaille (de stichter van de congregatie) uitdragen en verder zetten. Hij is ook voorzitter van de werkgroep Evocatie die de aanzet gaf tot het belevingscentrum en het concept ervan liet uitwerken. “Goed vier jaar hebben we aan het centrum gewerkt, en we zijn trots op hoe het eruit ziet.”

Moed

Anno 2021,  in een tijd waar kerken leeglopen en de roepingen sterk teruglopen, een religieus getint museum openen, is niet vanzelfsprekend? “Toen de Tochtgenoten met het idee kwamen, waren we er meteen voor gewonnen”, vertrouwt zuster Nora, een van de 24 zusters die de congregatie vandaag in onze contreien nog telt, ons toe. “Oké, het vraagt véél moed om het te doen. Maar één zaak is duidelijk: we geloven in het project! We willen de voetafdrukken van de aanwezigheid van de zusters toen, vandaag en ook in de toekomst kenbaar maken aan het grote publiek. Bovendien blikken we terug op de 126 jaar aanwezigheid van de zusters in Munsterbilzen in het onderwijs, de geestelijke gezondheidszorg en het parochiale werk.”

Beleving

Centraal in het concept van Altijd op weg staat beleving. Dat voel je al als je het belevingscentrum betreedt. De serene muziek dompelt je onder in een ietwat sacrale sfeer. Eenmaal binnen slaat de verwondering toe. Tegen de hoge muren staan met woord en beeld op een overzichtelijke manier het ontstaan en de evolutie in het Ora et Labora  van de zusters in Munsterbilzen voorgesteld. En de extra toegevoegde opstelling? Daar zorgen multimedia voor. “Zo kan je in een nis luisteren naar getuigenissen van 10 nog in leven zijnde zusters”, vertelt Jos Kuppers, voorzitter van Tochtgenoten over ’the making of’ van het belevingscentrum. “Ze vertellen over hun roeping, hun leven in het klooster en over hun werk. En dit doen ze in drie talen.”

Interactief

Een tweede topper in het centrum is er één waarbij je alle 260 zusters die de voorbije 126 jaar in Munsterbilzen actief waren en nog zijn in een digitaal archief kan terugvinden. “Je kan er op een scherm scrollen door de bid (doods) prentjes van overleden zusters”, vult Ghislain Vanherle aan.  “Een andere aantrekkingspool vormt een 3D-versie van de voormalige kapel op het Stift waarin je virtueel kan doorheen lopen. Een absolute aanrader is een groot scherm waarop de bezoekers de evolutie van Munsterbilzen en de site van het Medisch Centrum Sint-Jozef kunnen volgen. “Dat doen we aan de hand van kaarten die tonen hoe Munster er van 640 na christus tot vandaag uitziet. Meer nog, we trekken de tijdslijn zelfs door tot 2040 en laten het Masterplan zien. Centraal in het belevingscentrum staat ook een boom met de vele takken die symbool staan voor het uitzwermen van de zusters”, aldus nog Ghislain Vanherle.

Praktisch

Altijd op Weg kan je als groep, vereniging, school of organisatie gaan ontdekken. Alleen, je moet hiervoor een afspraak boeken op de website www.zustersvanmunsterbilzen.be. En groepen mogen niet meer dan 15 personen tellen. Speciaal voor het centrum opgeleide gidsen begeleiden hen op een tocht door het museum. Het grote publiek kan evenwel zonder afspraak maar enkel op zaterdag- en zondagnamiddagen komen. Voor de lagere en middelbare scholen worden nog speciale lespakketten uitgewerkt. Bovendien wordt eraan gedacht om het belevingscentrum in een wandelroute door Munsterbilzen.

Xavier Lenaers