Decennia geleden stelt Jef Oris vast dat het Kortessemse dialect geleidelijk aan verloren dreigt te gaan. Hij begint woorden, uitdrukkingen, gebruiken enzovoort te noteren. Van 1992 tot 1997 verzorgt hij dialectbijdragen in de ‘Kultuurkrant Kortessem’ en het ‘Gemeentelijk Infoblad Kortessem’ onder de titel ‘Koent djéë nog Kotsoves Kalle?’ In 1999 verschijnt het eerste ‘Poortje’, het tijdschrift van de Kortessemse Heemkundige Kring. Jef verzorgt er onafgebroken de gelijknamige dialectrubriek. In het jaar 2000 verschijnt zijn ‘Diksjenêr van Kotsove’, met duizenden woorden, uitdrukkingen en zegswijzen, aangevuld met lokale gebruiken, wetenswaardigheden, fragmenten van liedjes en dies meer. Een bijzonder waardevolle bron van informatie die heel wat mensen weet te bekoren. Het boek is al snel uitverkocht, maar de aandacht voor dit – meer dan 600 bladzijden tellende – standaardwerk blijft aanhouden. Daarom zorgt de gemeente in 2018 voor een tweede druk. Om van de voorstelling van die heruitgave iets bijzonders te maken, wordt een ‘Dialectavond’ georganiseerd. Omwille van zijn wankele gezondheid kan Jef Oris het verhaal van zijn ‘Diksjenêr’ niet zelf toelichten en daarom springt dochter Marleen in de bres. Andere dorpsgenoten vertellen verhalen, brengen gedichten of sketches, en zingen liedjes in de dialecten van de zes Kortessemse kerkdorpen: ‘t Guigoves, Kotsoves, Troùets, Vlùrmó’ls, Weintersoves en Zammels. Het verschil in deze Loonerland-dialecten kwam er mooi tot uiting! Halketie Die heerlijk nostalgische avond smaakt naar meer en sindsdien organiseert Dialectgroep Kotsovese Ka’l elk jaar een dialectavond. Telkens weer slaagt ze erin enthousiaste dialectsprekers uit de zes kerkdorpen op het podium te krijgen en staat ze garant voor een prachtige avond. Traditioneel afgesloten met de ‘Hymne aon Kotsove’, gevolgd door een gezellige babbel met een drankje en een eppelkuske. Sinds 2019 wordt ook het ‘Woöd van ’t joùr’ of het dialectwoord van het jaar gekozen. Heerlijks als húidvluichtig, hoemplepêr, verhoepdjakke, vaozelzoug of trîes zijn al onder de loep genomen, halketie, farredjië en tettele zijn al verkozen. Dit jaar (2023) viert Kotsovese Ka’l zijn eerste lustrum, omdat corona een keer spelbreker is geweest. Een namiddag- én een avondvoorstelling, en een tentoonstelling lokken bijna 280 toeschouwers, ‘verennewere’ (vernietigen) is het ‘Woöd van ’t joùr’. Kotsovese Ka’l werkt ook samen met de Heemkundige Kring en tracht alles in verband met de plaatselijke dialecten te verzameKoent djéë nog Kotsoves Kalle? We trappen een open deur in als we stellen dat de (zuivere) kennis van de verrukkelijke Haspengouwse dialecten zienderogen achteruitgaat. Gelukkig zijn er dapperen die er alles aan doen om dit deel van ons rijke lokale erfgoed op zijn minst vast te leggen om het – zo lang mogelijk – te bewaren. Jef Oris schrijft in Kortessem de ‘Diksjenêr van Kotsove’ en bij de heruitgave van dit meesterwerk in 2018 wordt het lokale dialect uitgebreid in de verf gezet. Sindsdien organiseert Dialectgroep Kotsovese Ka’l elk jaar een dialectavond in samenwerking met het gemeentebestuur. DIALECTGROEP KOTSOVESE KA’L ERFGOEDHASPENGOUW.BE 58
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=