100 V.U. Stijn Vanoirbeek, voorzitter Contactadres: Diesterstraat 1, 3800 Sint-Truiden Maatschappelijke zetel: Kazernestraat 13, 3800 Sint-Truiden Teksten: Erfgoed Haspengouw, Marc Gonnissen, Luk Indesteege, Xavier Lenaers, Maike Meijers, Pieter Neirinckx, Koenraad Nijssen, Rik Palmans, Jos Punie, Jeroen Reyniers, Eddy Vandoren Eindredactie: Erfgoed Haspengouw Foto’s: Erfgoed Haspengouw, tenzij anders vermeld Layout: Smets en Ruppol Druk: Drukkerij Baillien-Maris OPROEP Ben je ook geïnteresseerd in erfgoed? Zoek je naar een uitdaging in je vrije tijd? Wil jij een steentje bijdragen aan een mooie toekomst voor het Haspengouws cultureel erfgoed? Dan ben jijde persoon die wij zoeken! We blijven op zoek naar extra vrijwilligers bij de diverse inventarisatietrajecten. Daarnaast zijn er nog andere taken waarbij Erfgoed Haspengouw jouw hulp kan gebruiken. Die taken kunnen heel uiteenlopend zijn (archiveren, registreren, fotograferen, digitaliseren…). In onderling overleg geven we jou die taak waar jij je het beste bij voelt. ERFGOEDKRANT HASPENGOUW is een uitgave van projectvereniging Erfgoed Haspengouw, het intergemeentelijk samenwerkingsverband tussen Alken, Bilzen, Borgloon, Gingelom, Heers, Hoeselt, Kortessem, Nieuwerkerken, Riemst, Sint-Truiden, Voeren en Wellen voor het cultureel erfgoed in Haspengouw. De krant wordt gedrukt op 6 000 exemplaren en is ook digitaal te lezen op onze website. Verschijnt jaarlijks tweemaal: in april en in oktober. Het Limburgs Volkskundig Genootschap inventariseerde en beschreef met het project Beleving uitingen van volkscultuur in Limburg. Samen met erfgoedpartners, waaronder Erfgoed Haspengouw, én met een groep vrijwilligers, verzamelde Beleving 100 levende Limburgse tradities: oude gebruiken en nieuwe praktijken die kleur geven aan ons leven en de tijd- geest tonen. Wie zegt dat tradities verdwijnen? Een zoektocht doorheen Limburg toont dat er nog vele oude gebruiken verder leven, soms in nieuwe vormen. En dat er ook nieuwe praktijken ontstaan, aangepast aan deze tijd. Voor de regio Haspengouw halen we er enkele voorbeelden uit die direct tot de verbeelding spreken. Haspengouwers: serieuze feestbeesten Heel wat tradities zijn religieus getint, van de grootse Kroningsfeesten in Tongeren en de unieke Evermarusfeesten in Rutten tot processies en heiligenvereringen in kapellen en kapelletjes, van meer verspreide gebruiken zoals de ‘suisse’ tot unieke lokale tradities, denk aan de Lutgardis-stoel in Borgloon, de mergeltapijten in Zussen of de lemen arken in Hoeselt. Religie betekent: mensen verbinden. En dat is precies de bestaansreden van die florerende volkscultuur. Evengoed beleven Haspengouwers verbinding in allerhande feesten, sporten en spelen. De legendarische kermis in Spurk, met nog een echte kermiskoers, het volksspel kegelen, het aloude hanenzingen in Wintershoven, het pagschieten en het sacoche werpen in Alken zijn er oude en nieuwe voorbeelden van. En dat men in de fruitstreek feesten serieus neemt, merk je onder meer op de bevrijdingsfeesten in Borlo of op de evenementen waar de mooi uitgedoste Grenadiers van Montenaken de herinnering aan het oorlogsverleden levend houden. En dan hebben we het nog niet gehad over de rijke culinaire tradities: Limburgse vlaai, pannenkoeken besmeerd met stroop van Vrolingen of Borgloon met Lichtmis, fruittobben vol seizoensfruit… Tradities zijn niet verdwenen, het zijn geen relicten uit een ver verleden. Zelfs een pandemie heeft ze niet klein gekregen. Tradities horen thuis in elke maatschappij, ze tonen de samenhorigheid van mensen en illustreren hun identiteit. Alles verandert, maar geen nood, de tradities veranderen mee. Een Belevingsvolle vorming In juni 2024 rondde de website van Beleving de kaap van 100 tradities en werd het project afgesloten met een heerlijk feest waar enkele fijne tradities in de kijker stonden. Intussen is er een vervolg: samen met Werkplaats Immaterieel Erfgoed en Avansa Limburg kwam de vorming ‘In Limburg gebeurt wel eens wat. Limburgse tradities en gebruiken’ tot stand. Tijdens deze interactieve vorming komen de deelnemers meer te weten over de Limburgse tradities die in kaart werden gebracht en gaan ze met elkaar in gesprek over tradities vandaag, over verandering en identiteit, betekenis en toekomst. De quiz aan het einde van de vorming is een speelse afsluiter. De vorming duurt 2,5 uur en kan vanaf 12 deelnemers (max. 20) geboekt worden via avansa.be. Meer info op avansa-limburg.be/samenwerken/aanbod-voor-organisaties/limburgsetraditiesengebruiken. EEN LEVENDE TRADITIE, WAT IS DAT? Om te bepalen wat een levende Limburgse traditie is, hebben we enkele criteria vastgelegd. Zo spreken we pas van een traditie als ze minstens eenmaal is doorgegeven aan een volgende generatie (al is dat een rekbaar begrip). Met levend bedoelen we: niet verstard, geen traditie die dermate verwaterd is dat ze alleen nog in het geheugen leeft. We verzamelden tradities uit heel Limburg, met een voorkeur voor kleine, lokale initiatieven. Ook wel algemeen verspreide tradities, maar dan met een Limburgse toets of twist. Tegelijk hebben we diversiteit nagestreefd en heel wat tradities van gemeenschappen met een migratieachtergrond verzameld. Grootschalige en commercieel gekaapte tradities hebben we dan weer gemeden, alsook de zuiver religieuze, de controversiële en de tradities die één familie niet overstijgen. Praktijken waarin we de fierheid van de dragers ervan herkennen, die vormen de ruggengraat van de 100 levende Limburgse tradities. Ontdek de 100 levende Limburgse tradities op volkskunde-limburg.be/100-tradities. SCHRIJVERS GEZOCHT! Je hebt een vlotte pen en belangstelling voor erfgoed? Mensen interviewen is je ding? Je houdt ervan om teksten tot in de puntjes te verzorgen? Sluit je als vrijwilliger aan bij ons redactieteam! Mail naar info@erfgoedhaspengouw.be en we maken een afspraak om kennis te maken. LUK INDESTEEGE EN PIETER NEIRINCKX levende Limburgse tradities 100 LIMBURG / HASPENGOUW VRAAG SUBSIDIE AAN! Zoek je financiële steun voor je project? ■ Begeleiding op maat ■ Twee indienrondes: februari en oktober ■ Externe jury ■ Aanvragen tot 2 000 euro ■ Duidelijk reglement Erfgoed Haspengouw Diesterstraat 1, 3800 Sint-Truiden 011 70 18 30 info@erfgoedhaspengouw.be www.erfgoedhaspengouw.be Volg ons op de sociale media:
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=