Kortessem bezit al eeuwenlang een prachtig middeleeuws Mariabeeld, een ‘Sedes Sapientiae’ of ‘Zetel der Wijsheid’. Het is een gepolychromeerd houten beeld van een zittende Onze-Lieve-Vrouw (Zij is de zetel) met op haar schoot het kindje Jezus (Hij is de wijsheid). Het gotische beeld zou dateren van omstreeks 1400 en is uiteraard zeer waardevol. In 2022, bij de voorbereidingen voor het stickerboek ‘Kortessem Vroeger en Nu’, ging de Heemkundige Kring op zoek naar het toen nog verdwenen 14e-eeuwse beeld. Na lang zoeken vonden we haar terug, netjes opgeborgen (of opgebaard?) in een speciaal daarvoor gemaakte houten kist in de kelders van het Administratief Centrum. Het gaat om een staande madonna met haar kind op de arm. Ze zijn beiden rijkelijk gekleed met een bordeauxrode mantel, afgeboord met wat witte pels. Op hun hoofd staat een zilveren kroon. Maria draagt een zilveren scepter in de hand en het kind toont een appel met erbovenop een kruis. Maar hoe kan je dit rijmen met de zetelende madonna met het kind op haar schoot? Wel, ook in de kunst veranderen voorkeuren en de Sedes Sapientiae gingen ‘uit de mode’. Men wilde beelden om mee te dragen in de processies. Dus werd onze tronende Moeder Gods ‘vermassacreerd’. Haar stoel werd verwijderd, en het beeld werd uitgehold zodat het lichter was om te dragen. De knieën werden weggekapt, want dat zou een aftekening geven in de voorzijde van haar kleed. Ook haar armen werden gebroken, want ze moest haar kind kunnen dragen. Zelfs het Jezuskind werd ‘bijgewerkt’. Vanaf nu zou onze Sedes Sapientiae staande door het leven gaan met haar kind op de arm. Hierbij hoorde eveneens een aangepaste garderobe voor beiden, want vele van deze beschilderde beelden zullen vanaf dan ‘aangekleed’ worden. De Heemkundige Kring beschikt over een map ‘Inventaris der stukken horende bij de Opeindekapel’. Hij bevat foto’s, beschrijvingen en weetjes over de kapel, over het Sedes Sapientiaebeeld en over een groot aantal bijhorende kleedjes, accessoires… We waren nu in het bezit van een mooi overzicht en we hadden moeder en kind teruggevonden, maar waar was de rest van de collectie? We vervolgden dus onze zoektocht. Op een zolder in Opeinde werden uiteindelijk enkele manden aangetroffen. Een hele reeks kleedjes van Onze-Lieve-Vrouw en haar kind, wat kleinere accessoires zoals kandelaars, een plaat met ex-voto’s, kruisjes, een krijten Onze-Lieve-Vrouwbeeld … behoorden tot deze zolderschat. Dit alles werd naar het lokaal van de Heemkundige Kring in CC Mozaïek overgebracht. We vroegen Laura Mathijs van Erfgoed Haspengouw om een kijkje te komen nemen, om ons te helpen het geheel te inventariseren, en om te bekijken hoe we dat alles het beste konden bewaren. Laura kwam met het nodige materiaal: zuurvrij papier, labels en lintjes. We bekeken alles en haalden de inventaris van de Opeindekapel erbij, waarin we de kledingstukken De Sedes Sapientiae van de Opeindekapel KORTESSEM APRIL 2025 I ERFGOEDHASPENGOUW.BE 3 opzochten. Vervolgens werd het textiel netjes verpakt in zuurvrij papier, met een lintje eromheen en een label eraan. Van enkele kledingstukken, sluiers … die niet in de map voorkwamen, namen we een foto voor het archief. Ze werden verpakt, gelabeld en toegevoegd aan het overzicht. Ook alle voorwerpen zoals vaasjes, kruisjes, kandelaars … werden geïnventariseerd, ingepakt en gelabeld. Tenslotte werd alle informatie op de computer ingegeven en waren we nog even zoet met het verslag. Een hele klus, maar hoe spannend en fijn is het om dit alles te mogen doen! MARLEEN ORIS – HEEMKUNDIGE KRING KORTESSEM Nadien ontdekten we nog een kopie van een tweede inventarismap, werd de etikettering aangepast, en realiseerden we ons dat we nog niet alles hebben teruggevonden. We blijven dus zoeken. Inmiddels is Kortessem deel gaan uitmaken van Hasselt en is ‘Onze-Lieve-Vrouw van het Opeinde, Zetel der Wijsheid’ in een Hasselts depot ondergebracht. Hopelijk keert ze ooit nog terug en krijgt ze dan opnieuw een veilige en eervolle plaats, ergens in onze gemeente.
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=