Collectedagen WO II Heers warm aanbevolen

‘Erkenning verzetsdaden door de Franse president’

In navolging van de Collectedagen over de eerste wereldoorlog wordt aan de inwoners van Heers en de kerkdorpen uit de gemeente gevraagd documenten en materiële getuigen van de tweede wereldwijde brandhaard te delen. Ze kunnen dat op vraag van de Werkgroep Tweede Wereldoorlog, de organisatie achter het erfgoedevenement, doen op drie locaties. De Collectedagen in Mechelen Bovelingen en in Heers zijn achter de rug, komende zondag gaat de laatste editie door in het buurthuis van Horpmaal. De bedoeling van de Collectedagen blijft dezelfde als bij de editie over de eerste wereldoorlog. “Met de stukken die we toegespeeld krijgen, houden we een tentoonstelling”, zegt Elie Missotten, coördinator van de Collectedagen Tweede Wereldoorlog. “We brengen ook opnieuw een boek uit. Alleen, de juiste datum voor beide initiatieven hebben we nog niet vastgelegd. We mikken op 2025.”

Oorkonde

Een geruststelling voor de mensen die oorlogsdocumenten binnenbrengen, is dat ze tijdens de Collectedagen worden ingescand. En opnieuw leverden de voorbije Collectedagen interessant materiaal op. Hieronder een greep uit de waaier aan getuigenissen uit de tweede wereldoorlog. Zo kwam Jos Dessart (65) uit Heers langs met een bundel waarin een oorkonde zat die ondertekend werd door Charles De Gaulle, groot staatsman in Frankrijk, premier onder de tweede wereldoorlog en eerste president van de vijfde republiek. “Ze is gericht aan mijn vader die onder de oorlog bij de Witte Brigade (één van de verzetsgroepen in ons land die sabotagedaden pleegden tegen de Duitsers) was”, vertelt hij.

De president

“Waarom De Gaule hem een oorkonde stuurde, is voor mij nog altijd een open vraag. Over wat mijn vader deed in het verzet heeft hij nagenoeg niks verteld. Hij wilde er niet over praten. Wat heeft hij gedaan om een oorkonde van de Franse president toegestuurd te krijgen? Ook dat is voor mij een groot geheim. Zo’n erkenning krijg je toch niet zomaar”. Bij de documenten zat ook een speciale identiteitskaart. “Om de eigen familie te beschermen en geen risico te laten lopen op een represaille van de Duitsers kreeg mijn vader een andere naam. Op zijn paspoort staat Joseph Billen. Het was onder de oorlog niet ongebruikelijk dat verzetsmensen een andere naam gebruikten”.

Opeisingen

Jan Leus uit Vechmaal legde een map met originele stukken van zijn grootvader op tafel. Hij was secretaris in de toen nog zelfstandige gemeenten Vechmaal en Heks. “Mijn vader trad in zijn voetsporen en van hem kreeg ik interessant materiaal toevertrouwd, en ik heb die altijd goed bewaard”, werpt Jan Leus op. “Onder de oorlog hebben de Duitsers ook in Heers bevelen uitgevaardigd om goederen op te eisen. Zo zitten er lijsten bij met het aantal koeien, paarden en hun gespan en tal van andere producten die de Duitsers in beslag namen. Ook lijsten van mensen die verplicht werden om in Duitsland te gaan werken, heeft mijn opa bijgehouden. Uit documenten blijkt dat meubels uit het gemeentehuis werden weggehaald. Zelfs de ijzeren radiatoren van de verwarmingsketel werden afgebroken”, aldus nog Jan Leus die de documenten in 1985 van zijn vader kreeg. “Ik heb ze al die tijd bijgehouden en bewaard. Ze mogen niet verloren gaan. Het is erfgoed.”

Watermolen

Het bleef niet bij die ene bundel. Jan Leus had nog een extra getuigenis uit de tweede wereldoorlog in petto. Het gaat over zijn overgrootmoeder Marie Benats. “Ik heb haar grafsteen gevonden, ik heb een foto en een doodsprentje van haar. Alleen, wat ze in de oorlog heeft meegemaakt, was tot voor kort voor mij onbekend. Tot ik aan mijn moeder vroeg het verhaal van haar mama neer te schrijven. Dat heeft ze in een schriftje met lederen omslag gedaan. En ze deed het in schoonschrift. Een mooi voorbeeld van kalligrafie”, laat Jan Leus weten. Onder de oorlog heeft Marie Benats menig gezin van voedsel voorzien. “Van de  Heer op het kasteel van Heks kreeg ze het gedaan om de watermolen (ze staat er op het kasteeldomein nog altijd overeind) uit te baten”, weet Jan Leus ons te vertellen. “Ze was amper 18 jaar. Hoe ze het gedaan heeft, weet ik niet. Maar in elk geval heeft ze aan menig huishouden bloem gegeven en ervoor gezorgd dat ze brood konden bakken.”

De Collectedagen in het buurthuis van Horpmaal gaan door op zondag 27 maart van 10 tot 17 uur.

Xavier