HGSG 50 jaar jong en springlevend

De Hoeseltse Geschiedkundige Studiegroep werd opgericht op 15 oktober 1972 en bereikte in de herfst van 2022 de respectabele leeftijd van 50 jaar. “Al die tijd hebben we geprobeerd op diverse manieren het verleden van Hoeselt en haar omgeving uit te pluizen en daarover informatie te verstrekken aan al wie geïnteresseerd is in onze geschiedenis” vertelt voorzitter Marc Gonnissen.   

TIJDSCHRIFT

Na de oprichting werd gedurende 16 jaar – van 1972 tot 1988 – het tijdschrift ‘Het Hoeselts Dorpsverleden’ uitgegeven. Het verscheen tien keer per jaar en telde uiteindelijk 400 abonnees.

Een eerste ‘grote’ uitgave kwam er in 1981 met het fotoboek ‘Hoeselt’ dat een nostalgische terugblik bood op heel wat dorpsplekjes en -gebouwen die in de loop van de geschiedenis verdwenen zijn.

“Een jaar later, in 1982, werd de biografie en bibliografie van de plaatselijke schrijver-dichter Lambrecht Lambrechts uitgegeven” herinnert zich voorzitter Gonnissen. “De auteur van het werk was Gerard Michiels die zich decennialang had gespecialiseerd in de persoon en het werk van Lambrechts. Na de publicatie maakte Michiels ons zijn omvangrijke archief over. We dragen er nog steeds zorg over en grijpen ernaar terug om nu en dan evenementen op te zetten.

In de jaren ‘80 werd het onderzoek onverminderd voortgezet en in dat kader kwam er een BTK-project waarbij licentiaat Stefan Lycops en administratieve kracht Irène Thoonen belangrijke opzoekingen in diverse archieven hebben uitgevoerd en geredigeerd.

“Door het stelselmatig wegvallen van enkele toonaangevende pioniers – ik denk aan de Franciscaanse paters Philibert en Alex Coenen en aan Jan Lijnen – en mede door de drukke beroepsbezigheden van de overblijvende kernleden bleek een regelmatige publicatie van een tijdschrift niet langer mogelijk te zijn. Na 16 jaargangen verscheen eind 1988 het laatste nummer” aldus Gonnissen.

ACTIVITEITEN

Vanaf dan hield de groep zich bezig met de meest uiteenlopende maar belangrijke erfgoedactiviteiten:

sinds het ontstaan van de Open Monumentendag nam de vereniging de gidsbeurten in Hoeselt voor haar rekening, bezoekers begaan met stamboomonderzoek of met vragen over historische gebouwen en personen, konden in het lokaal op zondagvoormiddag terecht, de kernleden namen deel aan vele studiedagen en bezochten diverse  tentoonstellingen in binnen- en buitenland. De traditie van de jaarlijkse uitstap werd minutieus in ere gehouden en bracht hen naar heel wat bestemmingen in België, Nederland en Duitsland, die op één of andere manier raakpunten hadden met de plaatselijke Hoeseltse geschiedenis.

WEBSITE

“Toen het internet al een tijdje zijn intrede had gedaan, werd er na de eeuwwisseling aan een eigen website gedacht” vult kernlid Arnould Daenen aan. “In 2008 was het zover en door toedoen van de gemeente en gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid werd de eigen website ‘www.hoeseltvrugger.be‘ ontwikkeld. Tot op vandaag werden hierop een 150-tal artikels gepubliceerd en dagelijks wordt ze door behoorlijk wat geïnteresseerden bezocht.” 

Een moeilijke periode brak aan tijdens de ziekte en het overlijden op 31 maart 2016 van voorzitter Piet Thoelen. Niet veel later werd een nieuw dagelijks bestuur gekozen om de werking van de studiegroep een vernieuwde start te geven. Sindsdien is Marc Gonnissen voorzitter.

ARCHIEF

“Er werd in die tijd bij Erfgoed Haspengouw een subsidie en begeleiding aangevraagd voor het klasseren en inventariseren van het archief en de documentatie en alles onder te brengen in een Historisch Documentatiecentrum voor Hoeselt. Daarin zat ook het Lambrecht Lambrechtsarchief, het archief van de Kluis van Vrijhern ons geschonken door de laatste bewoner Guido Hansen en de ontelbare ‘paotersbrifkes’  – notities van de paters Philibert en Alex” weet kernlid Chantal Swerts.

Wekelijks werden er documenten uitgepakt, vluchtig nagezien en in grote lijnen geklasseerd in kasten, op rekken en in dozen met als uiteindelijk doel een verantwoorde opberging voor onszelf en een makkelijke, laagdrempelige ontsluiting voor het publiek. 

ALTIJD BEZIG

Het historisch opzoekingswerk en het publiceren van artikels ging intussen onverminderd verder. Voorzitter Gonnissen: “Naast het maandelijks online publiceren van een artikel op www.hoeseltvrugger.be werd ook gedacht om opnieuw met een ‘papieren publicatie’ te starten in de vorm van een jaarboek of een tijdschrift. Het is een streven dat nog vaste vorm moet krijgen.”

Naar aanleiding van de 100-jarige herdenking van de Eerste Wereldoorlog  op 11 november 2018 werd een prachtig naslagwerk over de Grote Oorlog in Groot Hoeselt gerealiseerd. Met een oplage van 440 exemplaren en een druk bijgewoonde tentoonstelling werd dit project succesvol afgerond.

Na een jarenlang verblijf op het domein Burghof bij de vroegere IKSO-school bood het gemeentebestuur in 2022 de vereniging een nieuw onderkomen aan in de oude Broederschool in de Dorpsstraat.  “Het is een mooie locatie op de site van de zogenaamde Sint-Stefanuslokalen, met een beter sanitair en degelijke verwarming, een internetaansluiting, geschikte ICT-modaliteiten om te printen en te scannen, een aangepaste gegevensopslag en een afsluitbare archiefruimte” zegt een dankbare voorzitter.

In 2020 werd een brochure over de “Kluis van Vrijhern” uitgegeven in een oplage van 600 exemplaren, die sindsdien te koop wordt aangeboden aan de bezoekers van de Kluis.

SPRINGLEVEND

Chantal Swerts: “Ondertussen werd er onverdroten verder ingezet op het inventarisatiewerk en de uitbouw van een erfgoedbibliotheek. Tussendoor werd in 2022 op vraag van het Hoeseltse afdeling van de Gezinsbond ook een werkje uitgegeven over de geschiedenis en de bouw van de Hoeseltse Jeugdkapel en thans zijn we met een team van gedreven erfgoedvrijwilligers bezig met het organiseren van evenementen ter gelegenheid van ons 50-jarig jubileum. Om een tipje van de sluier op te lichten: half april starten we ons feestjaar met een lezing en grootse tentoonstelling, in mei geven we een vorming over stamboomonderzoek en organiseren we de Archeologiedag, in juni doen we mee aan de Open Kerkendag en is er een causerie over Gezondheidszorg in de 19de eeuw, in september wordt Werm in de kijker gezet tijdens de Open Monumentendag, in oktober belichten we de Heiligen in Hoeselt en in november willen we een aangepaste gedenkplaat onthullen voor de oorlogsslachtoffers van Romershoven.”

U merkt het: de Hoeseltse Geschiedkundige Studiegroep heeft in de voorbije halve eeuw een benijdenswaardig traject afgelegd en heeft nog heel wat grootse plannen voor de toekomst: 50 jaar jong en springlevend heet men dat.

Eddy Vandoren