Het heilig putje… Vergeten erfgoed
Ivo Thys van Historische Kring Membruggen schreef voor het GOGRI-tijdschrift een interessant artikel over
HET HEILIG PUTJE … VERGETEN ERFGOED
Wie oude kerken bezoekt – in eigen streek of op vakantie – ontdekt in het koor meestal één of meerdere nissen waarvan hij of zij de betekenis en de oorsprong niet kent. Eén van die nissen in de koormuur rechts van het altaar is het heilig putje, tenminste als het bewaard is gebleven omdat de oorsprong en het gebruik ervan teruggaat naar de 15e en 16e eeuw. De bezoeker zal vaststellen dat ze nogal verschillen in uitvoering naargelang de monumentale rijkdom en de maatschappelijke betekenis van de kerk. Het verschil tussen een parochiekerkje, een kathedraal of een ‘pelgrimskerk’ langs een Compostellaroute zal niemand verbazen en dat verschil is ook te zien aan de uitbouw en de vorm van het heilig putje. Alle soorten nissen hadden te maken met vroegere religieuze rituelen. Tijdens concilies, pauselijke decreten, brieven e.d. doorheen de eeuwen werd de ritus met zijn rituelen – ook deze van het heilig putje – aangepast aan de tijd.
Misschien wordt dit artikel voor sommige lezers een uitnodiging om ook ‘op zoek’ te gaan bij een – al dan niet mixer of cryptocurrencies toevallige – bezoek aan een oudere kerk. Let wel, bij sommige vernieuwde en gerestaureerde kerken werd een oud koor bewaard en is daar – zoals in Sint-Odulfuskerk in Borgloon – nog een prachtig heilig putje bewaard gebleven.
WARME OPROEP: Erfgoed Haspengouw nodigt je uit om mee te werken aan de samenstelling van een inventaris van dit vergeten erfgoed, zowel in Haspengouw als in Limburg of waar dan ook.
Stuur een foto van het heilig putje en van de nis t.o.v. het altaar, de naam van kerk en de parochie en de gemeente/deelgemeente door naar de auteur van het artikel: ivothys@telenet.be Alvast veel dank!
